Cumhuriyet Dönemi sanatı konuşuldu
Güzel Sanatlar Fakültesi Plastik Sanatlar Topluluğu tarafından düzenlenen “Cumhuriyet’in 100’üncü Yılında Sanat Festivali” etkinlikleri kapsamında Edirneli araştırmacı ve doktora öğrencisi Kutalmış Bayraktar tarafından “Cumhuriyet Dönemi Sanat Politikaları” konulu söyleşi gerçekleştirildi. Bayraktar, cumhuriyete giden yolda ve cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’nin sanatının gelişimini kent planı, harf devrimi, köy enstitüleri, ressamların yurt gezileri gibi konulara değinerek detaylıca ele aldı.
Trakya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Plastik Sanatlar Topluluğu tarafından düzenlenen “Cumhuriyet’in 100’üncü Yılında Sanat Festivali” etkinlikleri kapsamında dün Edirneli araştırmacı ve doktora öğrencisi Kutalmış Bayraktar tarafından “Cumhuriyet Dönemi Sanat Politikaları” konulu söyleşi, akademisyenler ve öğrencilerin katılımıyla gerçekleştirildi.
Osmanlı Devleti’nin yerini cumhuriyete bırakmasıyla birlikte, Türkiye’nin sanatının da büyük değişim kaydettiğini aktaran Bayraktar, cumhuriyetin gelişiyle kent planlamasının da Türkiye’ye geldiğine dikkat çekti ve kent planlamalarının Osmanlı döneminde daha düzensiz ve rastgele olduğunu kaydetti. Modernleşme hamlelerinde sanatın rolünün büyük olduğunu belirten Bayraktar, kentlerde ana caddelerin planlarının çizilmesi ile birlikte modern kentleşmenin önünün açıldığını ve ticaret noktalarına ulaşımın kolaylaştığını söyledi. Edirne’nin de kentleşme sorunu olduğuna dikkat çeken Bayraktar, Roma İmparatorluğu’nun başarısının en büyük sırlarından birinin kent planları ve kentleri bağlayan yollar olduğunu ifade etti.
KAĞIT FABRİKASI’NIN ÖNEMİ
Türkiye’ye cumhuriyetin gelişini, bir iletişim devrimi olarak nitelendiren Bayraktar, Türkçeye daha uygun Latin alfabesinin gelişi, İzmit Sümerbank Selüloz ve Kağıt Fabrikası’nın kuruluşu ve ardından gelen okuma yazma seferberliğiyle sanatın Türkiye’de seviye atladığını söyledi ve şu ifadeleri kullandı; “Kemalizm ile birlikte sizin evinize resim girmese bile resmin bulunduğu kağıtlar giriyordu.”
Konuşmasının devamında Köy Enstitüleri’nin de cumhuriyetin ilk dönemi sanatında önemli rol oynadığını ifade eden Bayraktar, Köy Enstitüsü’nde yetişen bir gencin çiftçilik, hayvancılık, kümes hayvancılığı, sanayi gibi geniş bir skalada bilgi sahibi olabildiğini ve aynı zamanda resim, müzik gibi herhangi bir sanatı öğrenebildiğini söyleyerek, Köy Enstitüleri’nin zamanında çok önemli bir yere sahip olduğunu kaydetti. Bayraktar Edirneli fotoğraf sanatçısı ve ressam Tayyip Yılmaz’ın da Köy Enstitüsü mezunu olduğunu ekledi.
Bayraktar, 1938 yılında dönemin hükümeti tarafından bazı ressamların Anadolu’nun çeşitli illerine görevlendirilerek ürettiği resimlerin, Anadolu’nun Ankara, İstanbul gibi büyük kentlerdeki insanlar tarafından tanınmasına, yurdun diğer yanlarındaki mekanları görmesine imkan sağladığını ifade etti. 1’inci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda cephelerde ressamların bulunduğunun altını çizen Bayraktar, cephede yaşanan olayların kentlerde görülmesinin sağlandığına vurgu yaptı.
Atatürk’ün bir arkeoloji tutkunu olduğunu söyleyen Bayraktar, Atatürk’ün Türkiye çapında geniş bir arkeoloji kazısı başlattığını ve amacının Anadolu’da Türklerin varlığını kanıtlamak olduğunu söyledi. Adem Batuhan SEVER
